Kernkwaliteiten van Ofman
Ieder mens bezit een aantal eigenschappen. Deze kunnen gezien worden als positief of negatief. Reeds in de jaren zestig van de vorige eeuw toonde de Amerikaanse psycholoog Peabody aan dat de extremen van positieve eigenschappen altijd negatief zijn.
Zo is het goed om als ondernemer discreet te zijn. Ben je echter te discreet, dan ervaren je klanten je als gesloten. Systematisch werken is ook een positieve eigenschap voor een ondernemer. Echter erg systematisch werken, rigide, werkt ook niet in een tijd waarin het belangrijk is om in te kunnen spelen op de wensen van de klant.
De theorie van Peabody sluit aan bij de kernkwaliteiten van Ofman. Kernkwaliteiten zijn ontwikkelbare eigenschappen (talenten) die bij een persoon behoren. De kernkwaliteit “kleurt” , volgens Ofman, een mens; het is de specifieke sterkte waar we bij hem of haar direct aan denken.
Voorbeelden van kernkwaliteiten zijn spaarzaamheid, kritisch, zorgvuldigheid, moed, alert, idealistisch, invoelingsvermogen, flexibiliteit, enzovoorts.
Een kernkwaliteit geeft richting aan iemands gedrag.
Kernkwaliteit herkennen
Om de kernkwaliteit te herkennen, kan gekeken worden naar iemands bijzondere kwaliteit, waarover hijzelf zegt: “Dat kan toch iedereen”. Echter, dat kan niet iedereen en als u de achterliggende kernkwaliteit weg zou halen, zou u de ander zelfs niet eens meer herkennen.
Wat zou moeder Theresa zijn zonder haar zorgzaamheid? Wie zou Kennedy zijn zonder zijn visionaire manier van denken? En wat blijft er van Richard Semler van het Braziliaanse Semco, over als we zijn idealisme weghalen?
Dat komt doordat die ene kernkwaliteit alle andere, minder uitgesproken kwaliteiten doordringt. Een kernkwaliteit is dan ook altijd potentieel aanwezig. U kunt een kernkwaliteit niet naar believen aan- of uitzetten, u kunt hem wel verborgen houden.
Valkuil
Zoals iedere medaille twee zijdes heeft, zo ook heeft iedere kernkwaliteit twee zijdes: een lichte en een donkere kant. De donkere kant wordt ook wel de valkuil genoemd. De valkuil is niet het tegenovergestelde van de kernkwaliteit, zoals zelfverzekerd het tegenovergestelde van bescheiden is en krachtig het tegenovergestelde van zwak.
De valkuil is wat een kernkwaliteit wordt als het te ver doorschiet.
Zo kan een kernkwaliteit “consequent” doorschieten in “star”. Dan wordt de kracht van iemand zijn zwakte. Dit wordt “te veel van het goede” genoemd. De valkuil is iets wat de betreffende persoon regelmatig als “label” opgeplakt krijgt. Dan wordt bijvoorbeeld een persoon met de kwaliteit vasthoudendheid verweten dat hij niet zo koppig moet zijn.
De kernkwaliteit en de bijbehorende valkuil zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden.
Zoals de twee zijdes van de medaille niet zonder elkaar kunnen bestaan, zo ook horen kernkwaliteit en valkuil bij elkaar. Het onder ogen zien van de donkere kant is moeilijk, vooral als blijkt dat iemand niet zo perfect is als hij graag wil geloven. Het kan echter een boeiend en leerzaam proces zijn om te leren omgaan met uw eigen kernkwaliteiten en hun valkuilen. Het is een proces wat u meer bewust maakt van uw innerlijke positieve potentie.
Uitdaging
Bij de kernkwaliteit hoort niet alleen een valkuil, maar ook een “uitdaging”. De uitdaging is de positief tegenovergestelde kwaliteit van de valkuil.
Bij de valkuil “vasthoudendheid” hoort zo wellicht de uitdaging “aanpassingsvermogen”.
De kernkwaliteit en de uitdaging zijn elkaars aanvullende kwaliteiten.
Balans
Waar het om gaat, is de balans te vinden tussen vasthoudendheid en aanpassingsvermogen. Wanneer deze balans te ver overhelt naar vasthoudendheid, dan is de kans aanwezig dat deze daadkracht doorschiet in koppigheid. Met andere woorden, de uitdaging ontwikkelen biedt de mogelijkheid om te voorkomen dat men in zijn valkuil terechtkomt.
Allergie
Waar de potentiële conflicten met de omgeving te verwachten zijn, is vaak ook af te leiden uit iemands kernkwaliteit. Die hebben vaak te maken met zijn uitdaging. Het probleem is namelijk dat de doorsnee-mens allergisch blijkt te zijn voor een teveel van zijn uitdaging, vooral als hij die in een ander verpersoonlijkt vindt.
Iemand die zich bijzonder goed kan aanpassen aan alle omstandigheden kan door een vasthoudend persoon gezien worden als iemand die met alle winden meewaait.
Kernkwaliteiten achterhalen
Soms is iemand in staat zijn eigen kernkwaliteiten te benoemen. Vaker echter blijkt dat best lastig. In deze gevallen, zijn er twee mogelijkheden om de kernkwaliteiten te achterhalen.
Ten eerste kan vanuit de valkuil naar de kernkwaliteit teruggegaan worden. Als u uw kernkwaliteit(en) niet kent, dan kan u zich af vragen wat u nogal eens als verwijt te horen krijgt, in de zin van: “Wees niet zo…” Vervolgens vraagt u zich af van welke positieve kwaliteit dit te veel is en ziedaar… uw kernkwaliteit.
De tweede manier is vanuit de allergie te redeneren. Als u zich hevig ergert aan iemand, dan vertoont hij of zij te veel van uw uitdaging. Via uw uitdaging kunt u uw valkuil, en daarmee uw kernkwaliteit achterhalen.
Kernkwadrant
Vanuit de kernkwaliteit kunt u uw eigen kernkwaliteiten, valkuilen, allergieën en uitdagingen opstellen. Dat wordt meestal weergegeven in een figuur, zoals het voorbeeld hieronder. Dit figuur noemen we een kernkwadrant.
Voorbeeld uitwerking kernkwadrant
Hieronder vindt u het kernkwadrant van de kwaliteit serieusheid van Lieke. Zij wordt vaak geprezen omdat iedereen ‘zo goed met haar kan praten’. Maar ze krijgt ook wel eens van haar baas te horen dat ze wel eens wat te zwaar op de hand is. “Een lolletje op zijn tijd mag best, dat houdt de sfeer op de afdeling beter!”
Toelichting:
Lieke is ontzettend serieus. Dat is een kwaliteit.
Soms schiet ze daarin door en wordt ze zwaar op de hand. Dat is dan haar valkuil.
Haar uitdaging is het tegenovergestelde van de kwaliteit, in dit geval is dat bijvoorbeeld ´vrolijk´ of ´luchtig’ kunnen beschouwen´. Dit is een belangrijk inzicht dat Lisa goed moeten verkennen. Ze moet nadenken over haar eigen ontwikkeling. Hoe ze haar uitdaging benoemt is geen taalkundige kwestie. Vrolijk zijn is echt iets anders dan ‘moppen tappen’.
Aan haar kwaliteit is ook een allergie verbonden, dat is als iemand doorschiet in de kwaliteit die haar uitdaging is, vrolijkheid dus. In dit geval is haar allergie frivoliteit, oppervlakkigheid.
En wat is jouw kernkwaliteit?
Wil je weten wat jouw kernkwaliteiten zijn? Neem dan contact op met een van onze coaches.
Ik wil een vrijblijvend gesprek
Wil je samen met je team achterhalen wat jullie kernkwaliteiten zijn en hoe jullie elkaar kunnen versterken? Neem dan contact op voor een teamsessie.
Ik wil een vrijblijvend gesprek
Literatuur:
Vonk, R. Kernkwaliteiten, Intermediar, jaargang 18, 6 mei 2011, p 27
Ofman, D. Kernkwadrantenspel
Meer lezen
Op weg naar strategisch competentiemanagement