Het boek “Feedback, commentaar geven en ontvangen” is geen handleiding “hoe” terugkoppeling aan een ander te geven. Het gaat veeleer in op de (menselijke) processen achter het omgaan met feedback. Deze processen zijn zowel een onderbouwing van hoe iemand normaliter feedback geeft maar ook hoe iemand feedback ervaart of er mee omgaat.
Samenvatting
Begonnen wordt met een kort stukje zelfonderzoek, een checklist over hoe je zelf omgaat met commentaar van anderen. Daarna volgt enige theorie over communicatie en feedback in het algemeen over hoe we waarnemen en interpreteren bijvoorbeeld.
Aansluitend wordt ingegaan op enkele “regels” voor zowel het geven als ontvangen van feedback. Evidente zaken zijn natuurlijk dat je je goed moet voorbereiden en dat je je moet beperken tot feitelijkheden. Minder vanzelfsprekend, maar achteraf zeer logisch, is het gebruiken van de ik vorm in plaats van de jij vorm (“ik vind dat jij…” in plaats van “jij doet….”). Voor het ontvangen van feedback is het van belang dat je negatief commentaar niet direct persoonlijk en als een aanval ervaart, maar als compliment. Iemand vind je belangrijk genoeg om te zeggen wat hij van je gedrag vindt.
Na dit eerste deel over feedback gaat de schrijfster uitgebreid in op de achtergrond van het omgaan met feedback. Hierbij worden diverse theoriën en invalshoeken van derden aangehaald, hetgeen het een wetenschappelijk karakter geeft. Aan de orde komen bijvoorbeeld de afweermechanismen, die vaak hun oorsprong hebben in het verleden. Reacties als “ik deug niet” (primaire afweer) of “denken dat je nooit kritiek krijgt (valse hoop) zijn hier voorbeelden van. Maar ook anderen de schuld geven (valse macht) of dat het je toch niets kan schelen (ontkennen van behoeften) zijn dergelijke mechanismen. Maar ook wordt ingegaan op de “primaire ikken” zoals: drammer, perfectionist, innerlijke criticus en de behager.
Als we dan weten waardoor we op een bepaalde manier kunnen reageren op feedback wordt ingegaan hoe hier vervolgens mee om te gaan. Hhet ABC model passeert de revue (van “gebeurtenis” via “ideeën en gedachten” naar “gevoelens en gedrag”), waarbij met name de tussenstap (ideeën en gedachten) verklaart waarom we op een bepaalde wijze reageren en ons dus helpt de feedback (de gebeurtenis) aan te passen of de reactie beter te begrijpen (gevoelens en gedrag). Belangrijk is bij feedback geven dus ook het inlevingsvermogen “wat voel je zelf als je (negatieve) feedback krijgt?”.
Feedback is bedoelt om er iets van te leren, het kan ons helpen bij onze persoonlijke groei. Vaak hebben onze verschillende ikken een belangrijke invloed op de manier waarop we omgaan met feedback. Zowel de primaire ikken (gedragingen die we goedkeuren) als ook de verstoten ikken (gedragingen die we afkeuren) hebben een belangrijke invloed op de verwerking van feedback. Zo zal iemand die een hekel heeft aan autoritaire mensen het moeilijk vinden zelf duidelijke commando’s te geven. Aan de hand van het kernkwaliteitenmodel van Ofman wordt verder ingegaan op de zelfanalyse wat uiteindelijk het “kernkwadrant” oplevert met een viertal “tegenovergestelde” kwaliteiten: kernkwaliteit – valkuil en uitdaging – allergie.
Ter afsluiting behandeld het boek een aantal praktijkvoorbeelden van (formele) feedback momenten: het functionerings-, beoordelings, discpline- en slechtnieuwsgesprek. Als allerlaatste koen nog twee minder formele feedbackmomenten aan de orde: het omgaan met weerstand en klachten.
Mijn mening
Het boek is helder van opzet en kent een duidelijke opbouw. De schrijfstijl leest makkelijk weg en bevat weinig vakjargon of wetenschappelijk taalgebruik. De theorie wordt afgewisseld met praktijkvoorbeelden waarbij deze wel nadrukkelijk fictief en bedacht zijn. Persoonlijk heb ik er moeite mee als er in hoofdstuk 2 een term staat met tussen haakjes dat de uitleg in hoofdstuk 6 volgt, zeker als de term op dat moment niet veel toevoegt. Maar het boek gelezen hebbende zal dit wel zijn oorzaak vinden bij één van mijn “verstoten ikken”.
Over de auteur
Marieta Koopmans is sociaal psycholoog en werkt zelfstandig als individuele coach van managers onder de naam C’enter. Daarnaast geeft zij as freelancer leiderschapstrainingen voor het opleidingsinstituut Schouten & Nelissen.
Uitgeverij: Thema, uitgeverij Schouten en Nelissen
ISBN: 978 90 5871 187 8 (2e druk, 2008)
Vorm: Paperback, 115 bladzijden
