Denk je er over om je bedrijf te over te dragen aan een nieuwe generatie of gewoon te verkopen? Dan is het belangrijk een opvolgingsplan te maken. Vooral als je zelf, als eigenaar, een belangrijke rol speelt binnen het bedrijf. En misschien wil je ook nog een rol blijven vervullen. Met name bij familie bedrijven is bedrijfsopvolging een precair en zorgvuldig proces. Een opvolgingsplan helpt jou en je opvolger om het bedrijf goed over te nemen.
Een goede bedrijfsoverdracht is van belang om de continuïteit van je bedrijf te garanderen. Hoewel ieder bedrijf – en dus ieder traject – anders is, zijn er vier fases te onderscheiden bij een bedrijfsopvolging. In deze blog geven we aan wat de aandachtspunten zijn per fase. Zo kun je er vast rustig over nadenken.
Fase 1: de voorbereiding
Goede voorbereiding is het halve werk.
Hoe bereid je een bedrijfsopvolging nu voor? Dat doe je door jezelf in deze fase de volgende negen vragen te stellen:
- Ben je er echt klaar voor om de leiding over te geven?
- Hoe zijn de relaties binnen en met je familie?
- Wie zie je als potentiële opvolgers?
- Welke sterke en zwakke kanten hebben zij?
- Welke sterke en zwakke kanten heb je zelf?
- Wat is je visie over de richting die je bedrijf op zou moeten?
- Wat zie je als de belangrijkste normen en waarden binnen je bedrijf?
- Hoeveel is je bedrijf financieel (ongeveer) waard?
- Hoe zou je de toekomstige eigendoms- en zeggenschapsstructuren willen vormgeven?
Deze vragen zijn natuurlijk niet 1-2-3 te beantwoorden. Neem er de tijd voor!
Tip: Zoek binnen en buiten de familie mensen om mee te sparren, om zo antwoorden helder te krijgen.
Lees ook de ervaringen van David in deze blog.
Fase 2: het uitwerken van het opvolgingsplan
Deze fase bestaat uit gesprekken met met familieleden en/of je opvolger over de toekomst en de strategie van het familiebedrijf. Liefst met een procesbegeleider, want de emoties kunnen hoog oplopen.
Je maakt in deze fase ook samen met je opvolger een tijdspad voor de opvolging: het opvolgingsplan. Nu begint de opvolging concretere vormen aan te nemen. Het tijdspad kan tussen de 5 en 7 jaar in beslag nemen.
Ook maak je, eventueel samen met je opvolger een totaalplan met daarin de volgende vier punten uitgewerkt:
- de missie en doelstellingen van het bedrijf voor de toekomst.
- de bedrijfswaardering.
- een beschrijving van de aandeelhoudersstructuur en de zeggenschap.
- Een familieprotocol, dat de onderlinge verhoudingen binnen het familiebedrijf in kaart brengt.
Als derde onderdeel van deze fase maak je een plan voor het afbouwen van je werkzaamheden. Het kan zinvol zijn hier coaching of begeleiding bij te vragen.
Tot slot denk je, samen met je opvolger, na over begeleiding, coaching en scholing die je opvolger nodig heeft om jouw werkzaamheden goed over te kunnen nemen.
Een goed opvolgingsplan bestaat uit drie delen: totaal plan; overname plan en afbouwplan
Fase 3: de onderhandelingen
Deze fase zal deels overlappen met fase 2. In deze fase ga je onderhandelen over de verkoopprijs. Om een goede overname te garanderen, is het aan te raden de onderhandelingen te voeren tijdens uitgebreide gesprekken met je opvolger en andere belanghebbenden. Probeer in een open en eerlijke sfeer over bedrijfswaardering, aandeelhoudersstructuur en zeggenschap te praten. De uitkomsten van deze gesprekken leg je vast in een familieprotocol.
Het is verstandig deze gesprekken te voeren onder leiding van een procesbegeleider.
Fase 4: de afronding
Als je op hoofdlijnen overeenstemming hebt bereikt met je opvolger, dan leg je de afspraken vast in een intentieverklaring. Om bepaalde zaken eens goed tegen het licht te houden, kun je samen besluiten nog een due diligence (of boeken) onderzoek uit te laten voeren. Hierna laat je het uiteindelijke overnamecontract opstellen.
Begeleiding na de overdacht
Als jij en je opvolger het op prijs stellen, begeleidt een coach van Kleynenborgh jullie bij het bepalen van de (gezamenlijke) strategie en in het eerste halfjaar na de overdracht. Zo is er altijd een ‘sparringpartner’ die alle ins en outs van de totstandkoming van de overname kent, en op de hoogte is van de verhoudingen binnen de familie. Wij zorgen dat je opvolger(s) een voorspoedige start kunnen maken.
Lees ook de volgende blog: Opvolging in de familie
Lees ook de vorige blog: Bedrijfsopvolging: Doen of niet doen?
