Mag dit wel?
Boekrecensie ‘ Praktische ethiek, van dilemma naar standpunt’ van Alexander von Schmid.
Als ondernemer kom je wel eens te staan voor een ethisch vraagstuk. Mag je het relatiegeschenk aannemen, of moet je het toch weigeren? En hoe ver mag je gaan om een klant te werven? Uit eten kan misschien nog wel, maar je tweede huisje aanbieden als vakantiehuisje gaat mogelijk wat te ver. En hoe ga je om met een leverancier die de veiligheidsvoorschriften niet handhaaft?
Voor deze en andere ethische dilemma’s is geen eenduidig antwoord. Dat is nu net het kenmerk van een ethisch dilemma. Hoe je hier het beste mee om kunt gaan lees je in het boek ‘Praktische ethiek, van dilemma naar standpunt’ geschreven door Alexander von Schmid.
Samenvatting
In acht hoofdstukken bespreekt Von Schmid ethische reflectie en past hij deze toe op diverse bijzondere gebieden.
In het eerste hoofdstuk wordt ingegaan op wat ethische reflectie is en waarom het belangrijk is. Zijn standpunt: bij ethische dilemma’s dien je je te richten op het lange termijn welzijn van alle betrokkenen. Hierbij is geen absolute norm, het gaat altijd om een subjectieve afweging. Echter, door te kijken naar de langere termijn belangen is het makkelijker in het zien dat het in het algemeen goed is voor je eigen welzijn als het met het welzijn van mensen van wie je afhankelijk bent goed gaat.
De begrippen normen waarden en rechten worden in het tweede hoofdstuk uitgelegd. Er blijken vier dimensies te zijn van morele rechten: er moet draagvlak zijn voor het morele recht (bijvoorbeeld recht op informatie); er moet een bepaalde mate van dwang zijn om dit morele recht af te dwingen. Ten derde dient er duidelijkheid te zijn over de mate waarin dit recht in de gemeenschap wordt geschonden. En tot slot kan gesproken worden van het bereik van het morele recht: voor wie geldt het? Voor iedereen, alleen volwassenen, alleen kinderen? Uit dit hoofdstuk is af te leiden dat normen, waarden en rechten grotendeels cultuurgebonden zijn.
Om nu een ethisch verdedigbare keuze te maken kun je het stappenplan wat besproken wordt in hoofdstuk drie hanteren. Dit stappenplan bestaat uit vijf stappen;
- Betrokkenen: wie zijn er bij het probleem betrokken
- Welke ethische normen en rechten zijn in het geding?
- Eventuele overschrijding van de genoemde ethische normen en rechten?
- Als er ethische normen/rechten overschreden worden, wat is dan de rechtvaardiging daarvan?
- Feedback: bespreek je standpunt met anderen, om eventueel je mening bij te stellen
Als ondernemer is het natuurlijk niet alleen belangrijk om zelf ethische juist te handelen. Zeker als je medewerkers in dienst hebt wil je ethisch gedrag anderen bevorderen. Mogelijk geldt dit zelfs als je enkel te maken hebt met leveranciers of klanten. Zo heb je mogelijk invloed op de mate waarin je leverancier gebruik maakt van kinderarbeid. In hoofdstuk vier bespreekt Von Schmid twaalf manieren om ethisch gedrag bij anderen te bevorderen. De belangrijkste zijn:
- Sanctie en beloning
- Stellen van de vraag ‘wie wil je zijn?’
- Onderlinge verbondenheid verhogen
- Wijzen op eigen belang bij ethisch juist handelen
- Voorbeeld gedrag vertonen: Goed gedrag doet goed volgen
In de laatste vier hoofdstukken worden specifieke situaties besproken, met de daarbij behorende ethische vraagstukken. Te denken valt aan hoe om te gaan met social media? Wat wil de organisatie met maatschappelijk verantwoord ondernemen? Beroepsethiek en de ethiek van leven en dood.
Oordeel
Is dit boek nu de moeite waard om te lezen? Tja, die vraag is makkelijker gesteld dan beantwoord. Nadenken over ethische vraagstukken is als ondernemer altijd van belang. Op die manier blijf je dicht bij jezelf en de strategische doelen van de onderneming.
Moet je daar nu een boek over lezen? Niet persé, maar het kan wel helpen om de discussie onderling op gang te brengen. Door met mede-ondernemers of je medewerkers te praten over ethische dilemma’s, maak je het bestaan ervan bespreekbaar. Hierdoor is de kans groter dat er ethisch gehandeld wordt op het moment dat een ethisch conflict zich voordoet. Het boek biedt in hoofdstuk drie handvatten hoe de ethische dilemma’s zichtbaar en bespreekbaar te maken.
Welke ethische vraagstukken ben jij onlangs tegengekomen in je werk? Geen? Dan zou ik het boek beslist eens lezen. Een of meerdere? Hoe ben je er mee omgegaan? Niet bewust? Dan zou ik het boek beslist eens lezen. Naar tevredenheid? Dan is het lezen van dit boek tijdverspilling.
Klik op het plaatje om het boek op managementboek.nl te vinden
Meer lezen
